زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

تعارض استصحاب و قاعده تجاوز





تعارض استصحاب و قاعده تجاوز، تنافی میان مدلول استصحاب و قاعده تجاوز را می‌گویند.


۱ - تعریف



تعارض استصحاب و قاعده تجاوز، به معنای تنافی میان مدلول استصحاب و قاعده تجاوز در مورد خاص است.

۲ - مثال



مثل آن که نمازگزار در حال سجده ، در به جا آوردن رکوع شک کند؛ در این جا، قاعده تجاوز دلالت می‌کند بر این که به جا آوردن آن واجب نیست، ولی استصحاب اقتضا می‌کند که به جا آوردن آن واجب است، زیرا عدم انجام رکوع در سابق استصحاب می‌گردد، و در نتیجه، میان استصحاب و قاعده تجاوز، تعارض به وجود می‌آید.

۳ - حکم



اصولیون قاعده تجاوز را بر استصحاب مقدم دانسته. و بین این که قاعده تجاوز، اماره باشد یا اصل ، و نیز بین این که استصحاب، اماره باشد یا اصل عملی ، فرق نگذاشته‌اند.
درباره وجه تقدم قاعده تجاوز بر استصحاب اختلاف وجود دارد:
برخی معتقدند این تقدم از باب حکومت است نه تخصیص و نه ورود و برخی آن را از باب تخصیص می‌دانند.
[۴] فرهنگ اصطلاحات اصولی، مختاری مازندرانی، محمد حسین، ص۱۰۰.
[۵] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۱۶، ص (۷۲-۷۰).
[۶] کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص۱۱۴.


۴ - پانویس


 
۱. مصباح الاصول، خویی، ابوالقاسم، ج۳، ص (۲۶۴-۲۶۲).    
۲. المحصول فی علم الاصول، سبحانی تبریزی، جعفر، ج۴، ص۳۴۳.    
۳. کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۴۳۲.    
۴. فرهنگ اصطلاحات اصولی، مختاری مازندرانی، محمد حسین، ص۱۰۰.
۵. سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۱۶، ص (۷۲-۷۰).
۶. کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص۱۱۴.


۵ - منبع


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۱۷، برگرفته از مقاله «تعارض استصحاب و قاعده تجاوز».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.