تعارض استصحاب و قاعده تجاوزتعارض استصحاب و قاعده تجاوز، تنافی میان مدلول استصحاب و قاعده تجاوز را می‌گویند. ۱ - تعریفتعارض استصحاب و قاعده تجاوز، به معنای تنافی میان مدلول استصحاب و قاعده تجاوز در مورد خاص است. ۲ - مثالمثل آن که نمازگزار در حال سجده ، در به جا آوردن رکوع شک کند؛ در این جا، قاعده تجاوز دلالت می‌کند بر این که به جا آوردن آن واجب نیست، ولی استصحاب اقتضا می‌کند که به جا آوردن آن واجب است، زیرا عدم انجام رکوع در سابق استصحاب می‌گردد، و در نتیجه، میان استصحاب و قاعده تجاوز، تعارض به وجود می‌آید. ۳ - حکماصولیون قاعده تجاوز را بر استصحاب مقدم دانسته. و بین این که قاعده تجاوز، اماره باشد یا اصل ، و نیز بین این که استصحاب، اماره باشد یا اصل عملی ، فرق نگذاشته‌اند. درباره وجه تقدم قاعده تجاوز بر استصحاب اختلاف وجود دارد: برخی معتقدند این تقدم از باب حکومت است نه تخصیص و نه ورود و برخی آن را از باب تخصیص می‌دانند. [۴]
فرهنگ اصطلاحات اصولی، مختاری مازندرانی، محمد حسین، ص۱۰۰.
[۵]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۱۶، ص (۷۲-۷۰).
[۶]
کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص۱۱۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۱۷، برگرفته از مقاله «تعارض استصحاب و قاعده تجاوز». |